بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون بیماری است که بیشتر در سنین پیری (معمولا 60 به بالا) شیوع دارد، هر چند که این بیماری در جوانترها هم دیده می‌شود. در انگلیس تعداد مبتلایان به این بیماری یک در پانصد نفر تخمین زده شده.¹

بدن از طریق نرون ها (سلول های مغزی) حرکت ماهیچه ها را کنترل می کند. انتقال دهنده های شیمیایی پیام های مغزی را از یک نرون به نرون دیگر و از   نرون ها به ماهیچه های بدن انتقال می دهند تا نهایتا پیام مغز به ماهیچه مورد نظر رسیده و حرکت آن عضو را موجب شود. پارکینسون بیماری پیشروی کننده ای است که این سیستم ارتباط در آن مختل شده و  کنترل ماهیچه ها بهم   می ریزد

دوپامین² و استیل کولین³ 
انتقال دهنده های شیمیایی هستند که در حرکت ماهیچه ها دخیلند. این دو باید به تناسب در بدن تولید شوند  تا حرکت ماهیچه ها با نرمی صورت گیرد. بنا به دلائلی که بیشتر آنها ناشناخته اند سلولهای مغزی که مامور ساختن دوپامین هستند، از بین می روند و به علت کمبود دوپامین، بدن توانایی حرکت به شیوه معمول را از دست می دهد

 علائم بیماری

 اولین علامت بیماری رعشه است که معمولا در دست یا بازو رخ می دهد هر چند که گاهی نیز ممکن است که  رعشه در پا و فک هم اتفاق بیفتد. حالت رعشه معمولا در زمانی که عضو در حال استراحت است رخ می دهد و حرکت عضو، رعشه را کاهش می دهد. البته در خواب رعشه متوقف می شود. در ابتدای بیماری یک طرف بدن تحت تاثیر قرار می گیرد ولی بعد از مدتی دو طرف بدن دچار بیماری می شود

در مراحل پیشرفته تر بیماری علائم دیگری نیز دیده می شوند که عبارتند

کندی حرکات: با پیشرفت بیماری حرکت ماهیچه ها کم شود. به خصوص شروع حرکت به سختی صورت می گیرد. فرد مبتلا به بیماری پارکینسون به علت عدم توانایی در حرکت عضلات صورت، چهره ای بی حالت پیدا می کند. حرکات غیر ارادی مثل پلک زدن هم به تدریج تحت تاثیر قرار می گیرند و در مراحل پیشرفته حتی عمل بلع،  دفع و کنترل ادرار هم برای بیمار مشکل می شود. در مراحل پیشرفته بیمار برای حرکت و غذا خوردن ممکن است به دیگران نیازمند شود

خشکی عضلات: گرفتگی عضلات همراه با درد به خصوص در گردن، شانه و بازو رخ می دهد. خم شدن پاها مشکل می شود و بیمار نهایتا با برداشتن قدم های کوتاه حرکت می کند. در حالت های پیشرفته بیماری کم کم بدن از حالت طبیعی خارج می شود و بر اثر خمیدگی بدن، دچار مشکلاتی در تعادل و راه رفتن می شود

گاهی این بیماری با افسردگی، فراموشی و اختلال در قدرت بیان یا بینایی همراه است. ممکن است پارکینسون روی فکر کردن، احساسات، خواب و توانایی جنسی بیمار نیز اثر بگذارد. خشکی چشم و یا آب ریزش چشم نیز در برخی از بیماران دیده می شود

در حالت های پیشرفته این بیماری (یا پس از مصرف دارو برای درمان این بیماری) گاهی عدم توانایی حرکت در عضوی به طور ناگهانی رخ میدهد مثلا هنگام راه رفتن یا مسواک کردن ناگهان پا یا دست از حرکت باز می ایستد، این حالت ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد

درمان بیماری پارکینسون

متاسفانه هنوز خود بیماری پارکینسون قابل درمان نیست ولی علائم آنرا می شود تحت کنترل قرار داد. از آنجا که در اوائل بیماری رعشه در دست یا بازو و در هنگام استراحت رخ می دهد، با حرکت دادن اشیایی چون توپ کوچک و یا قلم در دست می توان رعشه را کنترل کرد. فیزیوتراپی، ورزش و تغذیه صحیح نیز برای کنترل علائم بیماری مفید است

درمان علائم بیماری پارکینسون معمولا از طریق دارو و یا جراحی صورت می گیرد.  هدف اصلی درمان تنظیم تعادل بین دوپامین و  استیل کولین است و داروهایی مختلفی به همین منظور تجویز می شود

 لوودوپا⁴ که در بدن به دوپامین تندیل می شود _ لوودوپا با آنزیم های بدن خیلی سریع از بین می رود از این رو آنرا با کربودوپا ⁵ مخلوط می کند تا در مقابل آنزیم ها مقاوم شود)

 داروهایی که اثری مشابه دوپامین روی سلول های گیرنده دوپامین دارند مثل بروموکریپنین⁶

داروهاییی که استیل کولین را خنثی می کند

معمولا داروها موثرند ولی نباید آنها را بدون نظارت دکتر کم، اضافه یا قطع کرد. البته این داروها عوارض جانبی چون تهوع، افسردگی، خستکی، خشکی دهان و چشم و حرکات بی اراده تشنجی را به همراه دارند. چنانچه درمان با دارو موثر نباشد عمل جراحی (با از بین بردن و یا فعال کردن  بخشی از مغز که در تولید انتقال دهنده های شیمیایی دخیلند) در مرحله بعدی درمان قرار می گیرد

1- http://www.parkinsons.org.uk/about_parkinsons/what_is_parkinsons.aspx

2 –Dopamine         3– Acetylcholine       4– Leodopa    

5-Carbidopa                           6– Bromocriptine           

©All rights reserved

دکتر شهیره شریف (PhD, MSC)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Disclaimer: the main purpose of this blog is to assemble my notes for my Continuing Professional Development (CPD). The topic discussed here should not be referred to as the only source of information. If there is anything with respect to this article that concerns you, please contact your doctor or pharmacist

سلب مسئولیت: مطالب مندرج در این وبلاگ صرفا برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در رابطه با سلامت و بهداشت می باشد و الزاما مرجع کاملی در رابطه با موضوع مورد بحث نمی باشد. برای اطلاعات بیشتر جهت درمان، قطع یا تغییر نوع درمان با پزشک معالج یا داروساز خود مشورت نمایید

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++