کمر درد و راه های پیشگیری آن

یکی از ناراحتی هایی که اکثر افراد حداقل برای یک بار در عمر خود به آن دچار می شوند درد در ناحیه کمر (بخصوص در قسمت تحتانی کمر) است.

کمر درد در برخی از موارد ناشی از کشیده و منقبض شدن ليگامان‌ها یا عضلات كمر است. در این صورت درد گاهی به صورت ناگهانی (حاد) به دنبال بلند كردن ناصحیح یا حمل بار سنگين، بر اثر سرفه یا عطسه و یا در نتیجه چرخش یا خم شدن ایجاد شود. علت دیگر درد در ناحیه کمر صدمه مفاصل یا دیسک های بین مهره های کمر است.

البته عوامل دیگری نیز می توانند در برخی از موارد در ایجاد درد در ناحیه کمر دخیل باشند. به عنوان مثال بیماری های ویروسی، اختلالات ارگان‌های داخلی مثل ناراحتی های دستگاه تناسلی زنان و عفونت‌های سيستم ادراری را می شود نام برد.

گاهی ترشح هورمون پروستاگلندین1 هنگام عادت ماهانۀ زنان، اضافه وزن نوزاد در دوران حاملگی همراه با تأثيرات هورمونی این دوران باعث کمردرد می شود. بیماری هایی چون کم کاری غده تیروئید و به ندرت سرطان نیز در ایجاد درد در ناحیه کمر دخیلند. افزایش سن و بیماری هایی چون آرتروز2 و یا استیوآرتروز3 هم از دیگر عوامل کمر درد هستند.

فاصله بین مهره های ستون فقرات را دیسک هایی می پوشاند که در واقع از اصطکاک و برخورد مهره ها جلوگیری می کنند و مانع از صدمه خوردن ستون مهره ها و نهایتا مانع از انتقال شوک به نخاع (که از درون حفره مهره ها عبور می کند) می شوند.

هسته مرکزی دیسک های بین مهره های کمر را ماده ای نرم و لغزنده تشکیل می دهد که توسط پوسته ای سخت احاطه شده. چنانچه لایه سخت اطراف هسته دیسک آسیب ببیند و پاره شود هسته داخلی دیسک از پوسته خارج می شود و بدین ترتیب دیسک حالت اسپانجی خود را از دست می دهد و حالت انعطاف پذیری ستون مهره ها تخت تاثیر قرار می گیرد. گاهی نیز مهره های بالا و پایین دیسک آسیب دیده از دو طرف به هم می پیوندند.

این بيرون‌زدگي یا افتادگي ديسک در نخاع باعث می شود تا ستون فقرات منحرف شود یا کانالی که نخاع از آن عبور می کند، باریک شود. هر دو حالت فشار را روی اعصاب منشعب از نخاع تشدید می کنند. چنانچه در این حالت فشار روی اعصاب سیاتیک باشد باعث ایجاد درد و یا حس خواب رفتگی در پا نیز می شود.

راه های پیشگیری و درمان کمر درد

توجه به نحوۀ ایستادن، نشستن و خوابیدن از عوامل مهم جلوگیری از کمر درد است. همچنین باید توجه داشت که هنگام حمل هر باری، نگه داشتن آن نزدیک به بدن از فشار روی کمر می کاهد. در موقع بلند کردن بار خم کردن زانو ها و تکیه به قدرت ماهیچه های پا بجای کمر و ستون مهره ها نیز از نکات مهمی است که رعایت آن از ابتلا به کمر درد جلوگیری می کند.

فعالیت فیزیکی منظم و ورزش (به طور صحيح) مخصوصا یوگا و پیلاتیز4 که انعطاف بدن را افزایش می دهند برای پیشگیری از کمر درد مفیدند. كاهش اضافه وزن و تقویت عضلات شكم و كمر با حرکات کششی و قدرتی مفید است ولی باید توجه داشت که چنانچه به کمر درد دچار هستید قبل از شروع ورزش با دکتر معالج خود مشورت کنید چرا که ورزش غیر اصولی خود از عوامل ایجاد کمر درد است.

چنانچه کمردرد ناشی از ناراحتی دیگری است (مثلا کم کاری غدۀ تیروئید)، رسیدگی به عامل اصلی بیماری برای درمان کمر درد ضروری است.

اکثر کمر دردها به خودی خود پس از طی مدتی (از چند روز تا دو هفته) خوب می شوند. البته گاهی نیز درمان دارویی (مثلا استفاده از داروهای مسکن، ضد التهاب، شل کنندۀ عضلانی یا کرم های موضعی)، فیزیوتراپی و گرم نگه داشتن کمر به بهبود آن کمک می کند. البته در برخی موارد ممکن است کمر درد به حالت مزمن تبدیل شود.

1. Prostaglandin
2. Arthritis
3. Osteoarthritis
4. pilates

دکتر شهیره شریف - داروساز

©All rights reserved