چند نکته در مورد نگهداری و استفاده از دارو

بیشتر ما حداقل یک یا دو نوع قرص، کپسول یا شربت را در خانه داریم و شاید بعضی از ما به هشدارها و اطلاعات نوشته شده در بروشورهای دارویی توجه کرده ایم ولی شاید به ندرت به اهمیت آنها اندیشیده ایم.

تقریبا تا دو دهه قبل خیلی از ما عادت داشتیم که داروها را در قفسه دارو (که جزئی از سرویس حمام بود و شامل چند طبقه پشت درهای مزین به آیینه میشد) نگهداری کنیم. خوشبختانه امروزه بیشتر به اهمیت دور نگه داشتن داروها از رطوبت توجه شده. بهترین جا برای نگهداری دارو مکانی خشک و دور از حرارت و نور است. برخی از داروها، مثلا انسولین¹ و یا قطره چشمی کلرامفنیکل²، باید در یخچال (البته بدون اینکه یخ بزنند) نگهداری شوند. برای اطلاعات مربوط به دمای مناسب برای نگهداری هر دارو به بروشور آن دارو مراجعه کنید و یا با داروساز خود مشورت کنید.

کلیه بطری های داروهای تجویز شده یا خریداری شده از داروخانه ها در انگلستان مجهز به درب های قفل دار کودک است با این حال داروها باید دور از دسترس اطفال نگه داشته شوند تا از مسمومیت احتمالی آنها جلوگیری شود

هرگز سرخود و بدون مشورت با پزشک یا داروساز، دارو مصرف نکنید. ﺩﺍﺭﻭﻫﺎی ﺗﺠﻮﻳﺰ شده ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩ ﺭﺍ به ﺍﻓـﺮﺍﺩ دیگر که ﺩﺍﺭﺍی ﻋﻼﺋـﻢ بیماری مشابه هستند نباید توصیه کرد و هرگز از داروهای پیشنهادی دیگران استفاده نکنید. هر دارویی برای هر کسی مناسب نیست. مثلا کسانی که سابقه خونریزی معده دارند از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی چون بروفن³ باید خودداری کنند. هرگز نباید بدون اطلاع پزشک میزان مصرف داروی مصرفی را کم یا زیاد کرد یا آنرا قطع کرد. به عوارض جانبی داروها توجه کنید و چنانچه ناراحتی خاصی بر اثر استفاده از دارویی پیش آمده، با پزشک معالج مشورت کنید.

داروها باید طبق توصیه ﭘﺰﺷﮏ و برای مدت خاصی ﻣﺼﺮﻑ شوند. برخی داروها مثلا آنتی بیوتیک ها باید با زمان بندی منظم (سر ساعت خاصی) و برای طول مدت درمان استفاده شوند مثلا آموکسیل که سه بار در روز استفاده میشود باید هر هشت ساعت یکبار مصرف شود. ترکیب برخی از داروها (حتی داروهای گیاهی که برخی اوقات به اشتباه تصور میشود بدون عوارض جانبی هستند) میتواند خطرناک باشد. ترکیب برخی از مواد غذایی مثل آب آناناس با برخی از داروها بخصوص داروهای ضد انعقاد خون توصیه نمیشود. از مصرف الکل هنگام استفاده از دارو باید خودداری شود.

گاهی داروها با نام های تجاری مختلف شناخته می شوند ولی در واقع یک نوع و یا مشابه بهم هستند و مصرف هم زمان آنها باعث مسمومیت می شود. با پزشک و یا داروساز خود در رابطه با ترکیب شیمیایی داروها مشورت نمایید.

بسته بندی داروها هم نقش مهمی در سالم ماندن آنها دارند. برخی از داروها در ورقه های  آلمینیومی  بسته بندی شده اند این داروها معمولا حساسیت فوق العاده به نور دارند.  داروهایی مثل قرص ویتامین ث جوشان هم هستند که به رطوبت حساسند. این داروها در بطری های خاص با دربهای مخصوص نگهداری می شوند. ذرات موجود داخل درب این بطری ها رطوبت را جذب کرده و فضای داخل بطری را کاملا خشک نگه می دارد.  جز در هنگام استفاده از دارو، هرگز نباید این داروها را از بسته بندی اصلی آنها خارج کرد و مثلا هنگام مسافرت یا برای صرفه جویی در جا، نباید مصرف چند روز را در بطری های کوچکتر گذاشت.

هنگام استفاده از داروهای خوراکی بهتر است که بیمار به حالت دراز کشیده نباشد. دارو را باید به حالت ایستاده یا نشسته با مقداری زیادی آب خورد (مگر آنکه پزشک دستورالعمل دیگری داده باشد). برخی از داروها را باید روی معده خالی و قبل از غذا خورد (اسید معده یا آنزیم ها  روی جذب این داروها اثر می گذارد)، گاهی اوقات هم داروها باید با غذا خورده شوند تا موجب تحریک معده نشوند.

به استثنای برخی داروهای جویدنی، از خرد کردن و جویدن داروها باید جلوگیری کرد،  برخی ازداروها پوشش مخصوص دارند که از هضم آنها در معده جلوگیری کند. شکستن و جویدن این داروها به پوشش آنها صدمه می زند. همچنین این داروها نباید ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﻳﺎ ﺁﻧتی ﺍﺳـﻴﺪ ﻣـﺼﺮﻑ ﺷـﻮﻧﺪ چرا که میزان اسید معده را کاهش داده و باعث حل مواد در معده می شوند. برخی پوشش های دارویی از آزاد شدن و جذب ناگهانی دارو جلوگیری کرده و دارو را به میزان کنترل شده و کم کم وارد خون می کند. سلامت پوشش این نوع داروها نیز برای استفاده صحیح از آنها ضروری است. 

ﺍﮔﺮ ﺩﺍﺭﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺷﺮﺑﺖ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﻲ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﭘﻴﻤﺎﻧـﻪ ﻣﺨـﺼﻮﺹ ﺍﻧـﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴـﺮﻱ ﻣﺎﻳﻊ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ کنید ﺗﺎ ﺑﻄﻮﺭ ﺩﻗﻴﻖ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺩﺍﺭﻭی مصرفی ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮﺩﺩ. پیش از استفاده از داروهای محلول، شیشه دارو را بخوبی تکان دهید.

هنگام استفاده از برخی داروها مثلا داروهای ضد صرع به نام تجاری دارو توجه کنید. تعییرات جرئی در فرمولاسیون این داروها باعث تغییراتی در میزان جذب آنها شده و نوسانات خفیف در میزان داروی جذب شده گاهی می تواند تنظیم کنترل این بیماری را بهم زده و بیمار را دچار حمله صرعی کند.

1. Insulin

2. Chloramphenicol

3. Brufen

دکتر شهیره شریف - داروساز

@ All rights reserved

Top 5 foods for slimmers

Not my work, but a useful article to read.

http://uk.lifestyle.yahoo.com/blogs/rachael-anne-hill/top-five-foods-every-slimmer-cupboards-135318698.html

بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون بیماری است که بیشتر در سنین پیری (معمولا 60 به بالا) شیوع دارد، هر چند که این بیماری در جوانترها هم دیده می‌شود. در انگلیس تعداد مبتلایان به این بیماری یک در پانصد نفر تخمین زده شده.¹

بدن از طریق نرون ها (سلول های مغزی) حرکت ماهیچه ها را کنترل می کند. انتقال دهنده های شیمیایی پیام های مغزی را از یک نرون به نرون دیگر و از   نرون ها به ماهیچه های بدن انتقال می دهند تا نهایتا پیام مغز به ماهیچه مورد نظر رسیده و حرکت آن عضو را موجب شود. پارکینسون بیماری پیشروی کننده ای است که این سیستم ارتباط در آن مختل شده و  کنترل ماهیچه ها بهم   می ریزد

دوپامین² و استیل کولین³ 
انتقال دهنده های شیمیایی هستند که در حرکت ماهیچه ها دخیلند. این دو باید به تناسب در بدن تولید شوند  تا حرکت ماهیچه ها با نرمی صورت گیرد. بنا به دلائلی که بیشتر آنها ناشناخته اند سلولهای مغزی که مامور ساختن دوپامین هستند، از بین می روند و به علت کمبود دوپامین، بدن توانایی حرکت به شیوه معمول را از دست می دهد

 علائم بیماری

 اولین علامت بیماری رعشه است که معمولا در دست یا بازو رخ می دهد هر چند که گاهی نیز ممکن است که  رعشه در پا و فک هم اتفاق بیفتد. حالت رعشه معمولا در زمانی که عضو در حال استراحت است رخ می دهد و حرکت عضو، رعشه را کاهش می دهد. البته در خواب رعشه متوقف می شود. در ابتدای بیماری یک طرف بدن تحت تاثیر قرار می گیرد ولی بعد از مدتی دو طرف بدن دچار بیماری می شود

در مراحل پیشرفته تر بیماری علائم دیگری نیز دیده می شوند که عبارتند

کندی حرکات: با پیشرفت بیماری حرکت ماهیچه ها کم شود. به خصوص شروع حرکت به سختی صورت می گیرد. فرد مبتلا به بیماری پارکینسون به علت عدم توانایی در حرکت عضلات صورت، چهره ای بی حالت پیدا می کند. حرکات غیر ارادی مثل پلک زدن هم به تدریج تحت تاثیر قرار می گیرند و در مراحل پیشرفته حتی عمل بلع،  دفع و کنترل ادرار هم برای بیمار مشکل می شود. در مراحل پیشرفته بیمار برای حرکت و غذا خوردن ممکن است به دیگران نیازمند شود

خشکی عضلات: گرفتگی عضلات همراه با درد به خصوص در گردن، شانه و بازو رخ می دهد. خم شدن پاها مشکل می شود و بیمار نهایتا با برداشتن قدم های کوتاه حرکت می کند. در حالت های پیشرفته بیماری کم کم بدن از حالت طبیعی خارج می شود و بر اثر خمیدگی بدن، دچار مشکلاتی در تعادل و راه رفتن می شود

گاهی این بیماری با افسردگی، فراموشی و اختلال در قدرت بیان یا بینایی همراه است. ممکن است پارکینسون روی فکر کردن، احساسات، خواب و توانایی جنسی بیمار نیز اثر بگذارد. خشکی چشم و یا آب ریزش چشم نیز در برخی از بیماران دیده می شود

در حالت های پیشرفته این بیماری (یا پس از مصرف دارو برای درمان این بیماری) گاهی عدم توانایی حرکت در عضوی به طور ناگهانی رخ میدهد مثلا هنگام راه رفتن یا مسواک کردن ناگهان پا یا دست از حرکت باز می ایستد، این حالت ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد

درمان بیماری پارکینسون

متاسفانه هنوز خود بیماری پارکینسون قابل درمان نیست ولی علائم آنرا می شود تحت کنترل قرار داد. از آنجا که در اوائل بیماری رعشه در دست یا بازو و در هنگام استراحت رخ می دهد، با حرکت دادن اشیایی چون توپ کوچک و یا قلم در دست می توان رعشه را کنترل کرد. فیزیوتراپی، ورزش و تغذیه صحیح نیز برای کنترل علائم بیماری مفید است

درمان علائم بیماری پارکینسون معمولا از طریق دارو و یا جراحی صورت می گیرد.  هدف اصلی درمان تنظیم تعادل بین دوپامین و  استیل کولین است و داروهایی مختلفی به همین منظور تجویز می شود

 لوودوپا⁴ که در بدن به دوپامین تندیل می شود _ لوودوپا با آنزیم های بدن خیلی سریع از بین می رود از این رو آنرا با کربودوپا ⁵ مخلوط می کند تا در مقابل آنزیم ها مقاوم شود)

 داروهایی که اثری مشابه دوپامین روی سلول های گیرنده دوپامین دارند مثل بروموکریپنین⁶

داروهاییی که استیل کولین را خنثی می کند

معمولا داروها موثرند ولی نباید آنها را بدون نظارت دکتر کم، اضافه یا قطع کرد. البته این داروها عوارض جانبی چون تهوع، افسردگی، خستکی، خشکی دهان و چشم و حرکات بی اراده تشنجی را به همراه دارند. چنانچه درمان با دارو موثر نباشد عمل جراحی (با از بین بردن و یا فعال کردن  بخشی از مغز که در تولید انتقال دهنده های شیمیایی دخیلند) در مرحله بعدی درمان قرار می گیرد

1- http://www.parkinsons.org.uk/about_parkinsons/what_is_parkinsons.aspx

2 –Dopamine         3– Acetylcholine       4– Leodopa    

5-Carbidopa                           6– Bromocriptine           

©All rights reserved

دکتر شهیره شریف (PhD, MSC)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Disclaimer: the main purpose of this blog is to assemble my notes for my Continuing Professional Development (CPD). The topic discussed here should not be referred to as the only source of information. If there is anything with respect to this article that concerns you, please contact your doctor or pharmacist

سلب مسئولیت: مطالب مندرج در این وبلاگ صرفا برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در رابطه با سلامت و بهداشت می باشد و الزاما مرجع کاملی در رابطه با موضوع مورد بحث نمی باشد. برای اطلاعات بیشتر جهت درمان، قطع یا تغییر نوع درمان با پزشک معالج یا داروساز خود مشورت نمایید

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++