هیپوگلیسمی

یکی از رسوم رایج در بین برخی از ما ایرانی ها پنهان کاری در مواجه شدن با بیماری است. نمی خواهم به دلایل این رفتار بپردازم یا در مورد خوب یا بد بودن این رسم به قضاوت بنشینم. ولی از آنجا که گاهی  در برخی از بیماری ها نیاز به هشیاری و کمک افراد خانواده واطرافیان می باشد، پنهان کاری نه تنها صحیح نیست بلکه می تواند خطرناک هم باشد. مثلا بیمارانی که مبتلا به بیماری دیابت هستند گاهی میزان  قند خونشان کم می شود و در صورت عدم توجه سریع ممکن است در وضعیت خطرناکی قرار بگیرند. آگاهی از علائم پایین افتادن قند خون و راههای مقابله با آن هم برای بیمار و هم اطرافیان وی ضروری است

ابتدا بهتر است با تعریفی از هیپوگلیسمی1 شروع کنیم

  هر گاه قند خون کمتر از 4  میلی مول در لیتر برسد، بیمار با قند خون پایین یا هیپوگلیسمی روبرو است

دلایل پایین افتادن میزان قند خون
مواردی چون نخوردن غذا یا به حد کافی نخوردن، استفاده از انسولین و داروهایی که برای پایین آوردن قند خون از آنها استفاده می شوند، فعالیت بدنی  بیش از معمول (بدلیل استفاده بیش از حد عضلات از قند خون)، گرمای زیاد، نوشیدنی های الکلی و برخی از بیماری ها در تنظیم قند خون اثر می گذارند و می توانند باعث کاهش میزان قند خون شوند

علائم پایین افتادن قند خون

این حالت ممکن است که در هر شخصی متفاوت باشد ولی بطور معمول  هیپوگلیسمی با علائمی چون عرق، سرگیجه، لرزش دست ها، تپش قلب، تغییر رفتار و خلق و خو، سرگیجه، سردرد، عدم تمرکز و اختلال حواس، تهوع، اختلالات بینایی و نهایتا بی هوشی همراه است. درمان این حالت اگرچه به روشی ساده با رساندن قند خون به میزان معمول ممکن است سرعت عمل در درمان بسیار مهم است 

نحوه مراقبت از بیمار مشکوک به هیپوگلیسمی

در صورت مشکوک بودن به  هیپوگلیسمی بهتر است چنانچه وسیله اندازه گیری قند خون را در اختیار دارید، قند خون را اندازه بگیرید. چنانچه دسترسی به گلوکومتر ندارید، برای پیشگیری از بدتر شدن حال بیمار برای بالا بردن قند خون و رساندن آن بحد طبیعی چند حبه ی قند یا چند قاشق شکر را در آب حل کرده و به بیمار بدهید (بیمار حتما باید در این حالت هوشیار باشد، در صورتی که بیمار بی هوش است خوراندن آب یا هر مایع دیگر می تواند باعث خفگی شود). وقتی کمی بهتر شد وعده ی غذا یا چند بیسکوییت (البته نه بیسکوییت های رژیمی) به بیمار بدهید. برخلاف آنچه ممکن است تصور رود شکلات نمی تواند خیلی سریع قند خون را بالا ببرد و از این جهت برای درمان هیپوگلیسمی مناسب نیست

برخی از بیماران دیابتی که مرتب دچار هیپوگلیسمی می شوند، از طریق دکتر معالج خود آمپولی بنام گلوکوژن2 در اختیار دارند که پس از تزریق قند خون را بالا می برد و بیمار را از حالت هیپوگلیسمی خارج می کند. البته تاثیر این آمپول کوتاه مدت بوده و وقتی که هوشیاری بیمار برگشت مهم است که به بیمار آب قند  و نهایتا وعده ی غذایی داده شود

در مواجهه با بیمار دیابتی که بی هوش شده، ابتدا به فوریت های پزشکی 999 زنگ بزنید. چنانچه بیمار گلوکاگون دارد آنرا به بیمار تزریق کنید - خود بیمار و نیز اطرافیان وی باید از قبل با این آمپول و نحوه ی تزریق آن آشنا باشند. چنانچه حال بیمار بهتر شد آب قند یا آب میوه (نه آب میوه رژیمی) و نهایتا غذا به بیمار داده شود

1. Hypoglycaemia

2. glucagon

©All rights reserved

  دکتر شهیره شریف(PhD, MSC)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Disclaimer: the main purpose of this blog is to assemble my notes for my Continuing Professional Development (CPD). The topic discussed here should not be referred to as the only source of information. If there is anything with respect to this article that concerns you, please contact your doctor or pharmacist

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++