نگاهی به بتا بلوکرها = Beta blockers

یکی از سیستم های عصبی که در بدن وجود دارد و فعالیتش به صورت خودگردان است (یعنی  نیازی به آگاهی و قصد شخص ندارد) سیستم سمپاتیک می باشد. این سیستم مسئول افزودن فعالیت اندامهایی چون قلب است که در واکنش "نبرد یا فرار"1 دخیلند. مثلا با فعالیت این سیستم ضربان قلب بالا می رود

بتا بلوکرها داروهایی هستند که مانع از تحریک گیرنده های بتا توسط سیستم عصبی سمپاتیک می شوند و نهایتا باعث کم شدن اثر سیستم سمپانیک بروی اندام های دارای گیرنده بتا می شوند

  از بتا بلوکرها برای درمان بیماری هایی چون فشار خون بالا، آنژین صدری، آریتمی های قلبی و به منظور جلوگیری از حمله قلبی در افرادی که یکبار به این عارضه دچار شده اند، استفاده می شود. نام لاتین این گروه از داروها معمولا با 

ol

ختم می شود. برای نمونه به لیست زیر مراجعه فرمایید

Betaxolol, Bisoprolol, PropranoloL, Nadolol, Timolol

   

گیرنده های بتا را می توانیم زائده های پروتئیی بخوانیم که در سطح سلول وجود دارند  و بتا بلوکرها را سرپوشهایی بروی این زائده ها (برای وضوح بیشتر به نمودار یک مراجعه نمایید). در حضور بتا بلوکرها امکان ترکیب گیرنده های سلولی با مواد تولید شده توسط  سیستم سمپاتیک کاهش میابد و در نتیجه فعالیت این اندامها افزایش نمی یابد. مثلا نهایتا ضربان قلب افزایش نمی یابد

نمودار یک: نمایش ساده ی شیوه ی عملکرد بتا بلوکرها بروی گیرنده های سلولی

 گیرنده های سلولی بتا به سه نوع تقسیم می شوند: بتا یک2، بتا دو3 و بتا سه4. گیرنده های بتا یک در قلب و کلیه؛ بتا دو در اندام هایی چون جداره رگ های خونی، ریه، کبد، رحم و دستگاه گوارشی و بتا سه در سلول های چربی وجود دارند

   

برخی از بتا بولوکرها بخصوص داروهای قدیمی تر، که حالت تخصصی ندارند، مانع از عملکرد تمام گیرنده های سلولی بتا می شوند و نهایتا گیرنده های بتا یک و دو را هم زمان با هم بلوک می کنند. البته این حالت با داروهای جدید در دز بالا هم اتفاق می افتد. همین امر باعث بروز یک سری از ناراحتی های ناشی از اثرات جانبی این داروها می شود. برای مثال چنانچه گیرنده های بتا در شش ها توسط این داروها اشغال شده ممکن است باعث تنگی نفس شود به همین دلیل افرادی که دچار ناراحتی آسم هستند باید در مصرف بتا بلوکرها بسیار دقت نمایند. نمونه ی دیگر از ناراحتی های ناشی از عوارض جانبی این گروه انقباض وریدهای محیطی مثلا در انگشتان پا است. این حالت گاهی باعث ضعف شدید در پاها و عدم توانایی در استفاده از پاها هم می شود

اینبارهم طبق معمول باید تاکید کنم که چنانچه احتمال می دهید که دچار عوارض جانبی دارویی که استفاده می کنید، هستید، بدون مشورت با پزشک معالج خود اقدام به تغییر دز یا قطع دارو نکنید، ولی حتما نگرانی خود را با دکتر یا داروسازتان درمیان بگذارید

1. Fight or Flight
2. Beta 1
3. Beta 2
4. Beta 3

©All rights reserved

دکتر شهیره شریف (PhD, MSC)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Disclaimer: the main purpose of this blog is to assemble my notes for my Continuing Professional Development (CPD). The topic discussed here should not be referred to as the only source of information. If there is anything with respect to this article that concerns you, please contact your doctor or pharmacist

سلب مسئولیت: مطالب مندرج در این وبلاگ صرفا برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در رابطه با سلامت و بهداشت می باشد و الزاما مرجع کاملی در رابطه با موضوع مورد بحث نمی باشد. برای اطلاعات بیشتر جهت درمان، قطع یا تغییر نوع درمان با پزشک معالج یا داروساز خود مشورت نمایید

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++